Hồi nhỏ, Trạng Lúa chưa có tên Trạng gì cả. Nó chỉ là thằng Lúa, con ông Năm Chẹt – người nổi tiếng khắp xóm vì… chửi có vần.
Lúa học dốt. Nói cho đúng, nó không dốt toàn diện, chỉ dốt có chọn lọc – đặc biệt là môn Toán, môn Văn, và… tất cả các môn còn lại.
Năm lớp Năm, cô giáo kêu nó lên bảng làm bài chia. Nó viết “chia đều” thành “chia điêu”.
Cô không phạt, chỉ hỏi:
– “Em biết sai ở đâu không?”
Nó đáp tỉnh bơ:
– “Dạ sai ở chỗ… chia mà không ai được gì hết.”
Hồi đó, nhà Lúa nghèo đến mức không có bàn học, không có đèn học, không có cả… niềm tin học.
Bài tập về nhà, Lúa toàn làm trên… mặt đất bằng que tre.
Một lần, cô kiểm tra vở. Lúa lật ra… tờ giấy gói xôi.
Cô hỏi:
– “Đây là gì?”
Nó gãi đầu:
– “Dạ, em tiết kiệm – vừa ăn xôi vừa làm bài.”
Cô lắc đầu, thở dài. Nhưng kỳ lạ là, năm đó Lúa vẫn lên lớp đều đặn – chủ yếu vì thầy cô sợ nó ở lại sẽ phá banh lớp dưới.
Lúa không thông minh, nhưng có trí nhớ lạ đời.
Nó nhớ từng câu chửi của mẹ, nhớ cách nín thở để qua ổ chó, nhớ vị của tô cơm chan nước mắm hôm tết hết tiền,
và nhớ luôn… ngày ba nó bỏ đi, chỉ để lại cái nồi méo và một câu: “Lớn lên, ráng đừng khổ như tao.”
Lúa cũng chẳng hiểu “ráng” là làm gì, nên nó chỉ ráng sống.
Nó sống qua những chiều không cơm, những buổi học không tập, những ngày tết không quần mới, những lúc buồn không ai hỏi…
Rồi lớn lên.
Một ngày, người trong làng nghe tin Lúa đậu đại học.
Không ai tin.
Ngay cả con chó hay sủa nó mỗi chiều cũng đứng hình.
Ba năm sau, Lúa về làng.
Không áo vest. Không xe máy xịn.
Chỉ mang theo nụ cười y chang ngày xưa – hơi khờ, hơi quê, hơi lấm láp, nhưng… rất thật.
Người ta hỏi:
– “Đi học thành gì vậy mày?”
Lúa cười:
– “Dạ, thành người biết nói tiếng nhẹ.”
– “Là sao?”
– “Là biết nói câu ‘con hiểu rồi’, thay vì ‘tụi bây dẹp mẹ đi!’”
Không ai khen. Không ai vỗ tay. Nhưng ai cũng im một chút.
Vì họ biết:
Thằng Lúa ngày xưa – bây giờ đã biết sống sao cho… không thua cái nghèo, mà cũng không giẫm lên ai để hơn.
Comments